डॉलरच्या तुलनेत रुपयाने सातव्या सलग सत्रात वाढ करून ३१ पैशांची उडी घेतली आणि सोमवारी (२४ मार्च २०२५) अंदाजे ८५.६७ वर बंद केले. यामुळे २०२५ सालातील सर्व नुकसान भरून काढण्यात यशस्वी झालं. देशांतर्गत शेअर बाजारातील सकारात्मक ट्रेंड, विदेशी गुंतवणुकीचे नवीन प्रवाह, कच्च्या तेलाच्या किमतीत घट आणि डॉलरची अशक्तता या घटकांनी रुपयाला पाठबळ दिलं. मात्र, तरलतेचे अडथळे आणि परस्पर शुल्क आकारणी सारख्या आव्हानांनी चलनाच्या भविष्यातील वाढीवर प्रश्नचिन्ह निर्माण केलं आहे, असे व्यापाऱ्यांनी सांगितलं.
मुख्य मुद्दे :
– रुपयाची वाढ : सोमवारी रुपयाने डॉलरच्या तुलनेत ३१ पैशांची वाढ करून ८५.६७ (अंदाजे) वर बंद केलं. गेल्या सात सत्रांत रुपयाने एकूण १५४ पैशांची वाढ केली आहे.
– **२०२५ च्या नुकसानावर मात**: ३१ डिसेंबर २०२४ रोजी रुपयाची बंदिस्त किंमत ८५.६४ होती. सात सत्रांच्या वाढीमुळे यंदाचे नुकसान पूर्णपणे भरून निघालं.
– बाजारातील चलनवाढ : इंटरबँक फॉरेक्स मार्केटमध्ये रुपयाने सकाळी ८५.९३ वर सुरुवात केली आणि दिवसभरात ८५.४९ (सर्वोच्च) ते ८६.०१ (सर्वात निम्न) अशी चढउतार अनुभवली.
रुपयाला मिळालेलं पाठबळ :
– विदेशी गुंतवणूक : शुक्रवारी (२१ मार्च) FII ने ₹७,४७०.३६ कोटींच्या समभागांची खरेदी केली.
– कच्च्या तेलाच्या किमतीत घट: ब्रेंट क्रूडच्या भावात ०.५४% वाढ झाली तरीही $७२.५५ प्रति बॅरल इतकी कमी किंमत रुपयाला फायद्याची ठरली.
– डॉलर इंडेक्समध्ये घट : डॉलर इंडेक्स ०.०९% घसरून १०३.९९ वर आला.
विश्लेषकांचं मत :
HDFC सिक्युरिटीजचे संशोधन विश्लेषक दिलीप परमार म्हणाले, *”विदेशी बँका आणि निर्यातदारांनी आर्थिक वर्षाच्या शेवटी डॉलर्सची विक्री केल्याने रुपयाला चालना मिळाली. तसेच, RBI च्या USD/INR स्वॅपमुळे सरकारी बँकांनी डॉलर खरेदीत मंथरता दाखवली. अमेरिकेच्या प्रतिनिधीच्या भारतातील येणाऱ्या भेटीपूर्वी (२ एप्रिल) बाजारातील भावना सकारात्मक आहेत.”*
त्यांनी सूचित केलं की, *”लहान कालावधीत USD/INR चा सपोर्ट ८५.२० आणि रेझिस्टन्स ८६.०५ असेल.”*
शेअर बाजाराची धमाल :
– सेन्सेक्स १,०७८.८७ गुणांनी (१.४०%) वाढून ७७,९८४.३८ वर बंद.
– निफ्टी ३०७.९५ गुणांनी (१.३२%) चढून २३,६५८.३५ वर.
विदेशी चलन संचितात वाढ :
RBI ने शुक्रवारी जाहीर केल्यानुसार, १४ मार्चपर्यंतच्या आठवड्यात देशाचे विदेशी चलन संचित $३०५ दशलक्षने वाढून $६५४.२७१ अब्ज एवढे झाले. गेल्या आठवड्यात हे संचित $१५.२६७ अब्जने वाढले होते, जे दोन वर्षातील सर्वात मोठी वाढ होती. यात RBI च्या $१० अब्ज चलन स्वॅपचाही सहभाग होता.
आव्हाने आणि संधी :
– परस्पर शुल्क आकारणी : अमेरिका-भारत दरम्यान होणाऱ्या वाटाघाटी आणि शुल्क धोरणाचा रुपयावर परिणाम होऊ शकतो.
– रशिया-युक्रेन संघर्ष : युद्धातील तणावकमीमुळे FPI च्या विक्रीचा दबाव कमी झाला आहे. गेल्या आठवड्यात FPI ने ₹१,७९४ कोटी ($१९४ दशलक्ष) इतकी निव्वळ विक्री केली.
टॅग्स : रुपया वाढ, USD/INR, शेअर बाजार, विदेशी गुंतवणूक, RBI, कच्चा तेल
सामान्य प्रश्न (FAQ):
१. डॉलरच्या तुलनेत रुपयात अलीकडे वाढ का होत आहे?
रुपयाच्या वाढीमागे मुख्य कारणे म्हणजे देशांतर्गत शेअर बाजारातील सकारात्मक गतिशीलता, विदेशी गुंतवणुकीचे नवीन प्रवाह, कच्च्या तेलाच्या किमतीत घट आणि अमेरिकन डॉलरची कमकुवत स्थिती. याशिवाय, आर्थिक वर्षाच्या शेवटी विदेशी बँका आणि निर्यातदारांनी डॉलर्सची विक्री केल्यानेही रुपयाला चालना मिळाली.
२. २०२५ सालातील रुपयाचे नुकसान भरून काढण्याचा अर्थ काय?
३१ डिसेंबर २०२४ रोजी रुपयाची बंदिस्त किंमत ८५.६४ होती. २०२५ च्या सुरुवातीला रुपयाला झालेल्या घटकीची भरपाई करून, सात सलग सत्रांत १५४ पैशांची वाढ करून तो पुन्हा ८५.६७ वर पोहोचला आहे. याचा अर्थ असा की यंदा होणारे अंदाजित नुकसान रुपयाने आतापर्यंत पूर्णतः भरून काढले आहे.
३. विदेशी गुंतवणुकीचा (FII) रुपयावर कसा परिणाम झाला?
शुक्रवारी (२१ मार्च) FII ने ₹७,४७०.३६ कोटींच्या समभागांची निव्वळ खरेदी केली. विदेशी गुंतवणुकीमुळे डॉलरची मागणी कमी झाली, ज्यामुळे रुपयाचे मूल्य वाढीस मदत झाली.
४. कच्च्या तेलाच्या किमतीचा रुपयावर काय प्रभाव पडतो?
भारत कच्च्या तेलाचा मोठ्या प्रमाणात आयात करतो. जेव्हा कच्च्या तेलाच्या किमती कमी होतात, तेव्हा आयात खर्चात घट होते आणि रुपयावरील दबाव कमी होतो. सध्या ब्रेंट क्रूडची किंमत $७२.५५ प्रति बॅरल इतकी असल्याने रुपयाला फायदा झाला आहे.
५. USD/INR चे सपोर्ट आणि रेझिस्टन्स लेव्हल म्हणजे काय?
सपोर्ट लेव्हल (८५.२०) म्हणजे ती किंमत जिथे USD/INR च्या घसरणीला आधार मिळेल, तर रेझिस्टन्स लेव्हल (८६.०५) म्हणजे ती किंमत जिथे USD/INR च्या वाढीला अडथळा येऊ शकतो. हे स्तर ट्रेडर्सना बाजाराची दिशा समजण्यास मदत करतात.
६. विदेशी चलन संचित वाढल्याने रुपयावर कसा परिणाम होतो?
RBI कडे असलेले विदेशी चलन संचित ($६५४.२७१ अब्ज) वाढल्याने बाजारातील अस्थिरता कमी होते आणि रुपयाच्या मूल्यात स्थैर्य येते. हे संचित RBI ला डॉलरची खरेदी-विक्री करून चलन नियंत्रित करण्यास सक्षम करते.
७. रुपयासमोर कोणती आव्हाने उभी आहेत?
तरलतेचे अडथळे, अमेरिका-भारत दरम्यान होऊ शकणारी परस्पर शुल्क आकारणी, आणि ग्लोबल राजकीय अनिश्चितता (रशिया-युक्रेन संघर्ष) यांसारख्या घटकांमुळे रुपयावर दबाव निर्माण होऊ शकतो.
८. शेअर बाजाराची कामगिरी कशी होती?
सेन्सेक्स १,०७८.८७ गुणांनी (१.४०%) वाढून ७७,९८४.३८ वर तर निफ्टी ३०७.९५ गुणांनी (१.३२%) चढून २३,६५८.३५ वर बंद झाला. FII च्या गुंतवणुकीमुळे बाजारात ऊत्साही वातावरण होते.
९. RBI च्या चलन स्वॅपमुळे काय फरक पडला?
RBI ने $१० अब्ज चलन स्वॅप केल्यामुळे डॉलरची तरतूद वाढली आणि रुपयाच्या मूल्यात स्थिरता आणली. यामुळे विदेशी संचित वाढण्यास मदत झाली.
१०. FII ने गेल्या आठवड्यात किती गुंतवणूक केली?
गेल्या आठवड्यात FII ने ₹१,७९४ कोटी ($१९४ दशलक्ष) इतकी निव्वळ विक्री केली, जी मागील आठवड्यांच्या तुलनेत कमी आहे. यामागे रशिया-युक्रेन संघर्षातील तणावकमी हे एक कारण आहे.